Een brug tussen jongeren en politie:
De Kracht van ‘Alleen Jij Bepaalt Wie Je Bent’

Hoewel preventie niet tot de kerntaken van de politie behoort, zijn (wijk)agenten altijd bereid mee te denken over kansen en mogelijkheden. Dit bleek afgelopen zomer tijdens een bijzondere samenwerking met de interventie ‘Alleen Jij Bepaalt Wie Je Bent’ (AJB).

Twee (wijk)agenten werden uitgenodigd om laagdrempelig in contact te komen met een groep jongeren die deelnemen aan AJB. Wat volgde was een informatieve middag waarin beide partijen open met elkaar in gesprek gingen. De jongeren kregen de kans om hun vragen te stellen en een beter beeld te krijgen van de rol van de politie, terwijl de agenten inzicht kregen in de leefwereld en uitdagingen van deze leeftijdsgroep.

De middag werd met enthousiasme ontvangen door zowel de jongeren als de politie. Jongeren gaven aan zich gehoord te voelen, en de agenten waardeerden de kans om op een informele manier bruggen te bouwen.

Initiatieven zoals deze versterken het vertrouwen en de samenwerking tussen jongeren en de politie, en dragen bij aan een veiliger en positiever leefklimaat in de wijk.

Succesverhalen

Om de hoofdlijnen te realiseren worden verschillende inspanningen verricht.

• Verstrekken van informatie aan partners (binnen wettelijke mogelijkheden)

  Het basisteam heeft zich gecommitteerd aan zowel de ontwikkeling (2024) als deelname (2025) aan het Jeugd Preventie Platform van Sittard-Geleen.

  In 2025 wordt uitdrukkelijk ingezet op netwerkversteviging. Hierdoor kunnen zorg- en veiligheidsvraagstukken tussen politie en netwerkpartners beter worden afgestemd en op de juiste plek worden opgepakt.
  
  

• Bijdragen aan de gebiedsoverstijgende analyse naar jeugdcriminaliteit

  De politie levert een bijdrage aan de doegroepanalyse Preventie met Gezag middels het aanleveren van zowel kwantitatieve als kwalitatieve data (binnen wettelijke kaders)
  
  

• Informatie rond jongerenproblematiek verstevigen vanuit het wijkgerichte werken

  Er vindt een doorontwikkeling plaats van het wijkgericht werken. In 2025 worden de wijkagenten meer gefaciliteerd om zich te richten op veiligheidsproblematiek in specifieke wijken. De lokale prioritering – waaronder jeugdproblematiek – wordt direct vertaald naar de werkzaamheden en daarmee naar de wijken.
  
  

• Streven naar kortere doorlooptijden, waardoor opsporingsresultaten worden verbeterd

  Preventie met Gezag en daarmee (het aanpakken van) jeugdcriminaliteit is bij de politie een van de geprioriteerde thema’s. Doorlooptijden zijn mede afhankelijk van prioritering. Er wordt zoveel mogelijk gestreefd naar het behalen van de gestelde normtijden.
  
  

• Bijdragen aan relevante (casus-)overleggen. Dit zorgt voor een betere verbinding tussen informatie van de politie en overige ketenpartners.

  Binnen Preventie met Gezag haakt de politie aan waar dit nodig is. Ondanks dat preventie geen kerntaak van politie is, nemen zij hierin wel een ondersteunende en verbindende rol. Naast strategische betrokkenheid bij het programma in Sittard-Geleen, is er tactische en/of operationele betrokkenheid bij meerdere preventieve inspanningen. Denk hierbij aan deelname aan het Jeugd Preventie Platform, de aanpak Veilig In en Om School en de aanpak van geldezels. Daarnaast gaan minimaal 2 wijkagenten deelnemen aan de training Preventieve Leerkracht op het DaCapo College.
  
  

• Op plekken en tijdstippen aanwezig zijn (en handhaven als dat nodig is) waar jongeren voor overlast zorgen of zich misdragen.

  Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de (jeugd)BOA’s. Met de start van het Jeugd Preventie Platform in 2025 wordt verwacht dat deze inzet verder zal toenemen.
  

Het basisteam Westelijk Mijnstreek richt een coördinatiepunt in voor de coördinatie van processen van het programma Preventie met Gezag. Denk hierbij aan prioriteren, verbinding leggen en zorgen voor een goede informatieoverdracht. Eind 2024 vindt de werving van een projectleider plaats.

Afhankelijk van geprioriteerde keuzes vanuit een breder belang is politie beschikbaar voor het leveren van een bijdrage op de eerder genoemde resultaten.

Het basisteam Westelijke Mijnstreek levert een bijdrage aan het programma Preventie met Gezag.

Deze bijdrage bestaat uit de volgende twee hoofdlijnen:

• Vanuit haar kerntaak blijft de politie handhaven en opsporen. Zo draagt zij bij aan het terugdringen ofwel beëindigen van strafbaar handelen door jongeren.

• De politie signaleert en adviseert naar de samenwerkende ketenpartners (binnen wettelijke mogelijkheden).

Politie

Om die hoofdlijnen te realiseren worden verschillende inspanningen verricht.

• Ontwikkelen van een doorlopend en actueel informatie- en analysebeeld 
  
  Gezamenlijk met netwerkpartners stuurt het OM op een informatiebeeld van de doelgroepen, de criminele verschijningsvormen en structuren en de specifieke (risico)subjecten in de kwetsbare wijken. Dit is een continue proces. Met de partners wordt gezocht hoe alle voorhanden informatie kan worden gebundeld en op de juiste plekken terecht komt, zodat een compleet informatiebeeld ontstaat. Het OM vraagt hiervoor zowel intern als extern aandacht voor het melden én muteren van zorgelijk signalen.
  
  Ook signalen uit het onderwijs dragen bij aan het informatiebeeld. Met scholen gaat het OM dan ook graag in gesprek over het belang van het melden c.q. aangifte doen en het laten muteren in de politiesystemen. Uiteraard is daarbij ook oog en oor voor de redenen waarom scholen terughoudend kunnen zijn in het melden, zoals bijvoorbeeld vrees voor veiligheid.
  
  Met dit informatiebeeld kan het OM vervolgens tactische en strategische keuzes maken om strafrechtelijke opsporing en vervolging probleemgericht en projectmatig in te zetten. De versterking vindt plaats daar waar het (naar verwachting) het meeste effect sorteert; waar impact gemaakt kan worden op de kwetsbare wijk.
  
  

• Prioriteren en versterken lokale opsporing en vervolging
  
  De focus van het OM ligt op de aanpak van jongeren en jongvolwassenen in de georganiseerde (drugs)criminaliteit in de kwetsbare wijken, ook in de online-leefwereld. Hierbij wordt aangesloten op de behoeften, problematiek en opgaven van Sittard-Geleen. Het OM streeft o.a. samen met de gezagspartners naar kortere doorlooptijden van deze doelgroep.
  
  

• Integrale (persoonsgebonden) jeugdaanpak
  
  Het OM continueert haar deelname aan relevante casusoverleggen en stimuleert het opzetten van een Integrale Jeugdaanpak.
  
  Zo zet het OM in op een integrale persoonsgerichte aanpak waardoor de meest passende afdoening of interventie wordt gekozen. Hiervoor wordt intensief samengewerkt met netwerkpartners op o.a. ZSM. Het OM sluit verder aan bij PGA-overleggen in het Zorg en Veiligheidshuis Westelijke Mijnstreek waarbij sprake is van strafrechtelijke component. Het OM is overtuigd dat een integrale én duurzame oplossing voor (multi)problematiek jongeren een beter toekomstperspectief biedt waardoor tevens de veiligheid en leefbaarheid in de wijken structureel verbetert. 
  
  Daarnaast zet het OM gericht in op de integrale aanpak conform het landelijke 7-stappen model van de criminele jeugdgroepen, zodat snel wordt opgetreden tegen jongeren die de eerste stappen in de georganiseerde (drugs)criminaliteit zetten of daarin dreigen door te groeien. Het OM kan hiervoor direct aan Sittard-Geleen inzet of ondersteuning leveren.
  
  

• Vergroten zichtbaarheid van het OM
  
  Het OM verkent de mogelijkheden tot het afdoen van straf- en leerplichtzaken middels hoorzittingen en het zichtbaar investeren van afgepakt crimineel vermogen in de wijk, waardoor het maatschappelijke effect en de zichtbaarheid van het OM worden vergroot.
  
  

• Versterking aanpak georganiseerde (drugs)criminaliteit
  
  Het OM zet in op het versterken van de (jeugd)strafrechtketen en de aanpak van (lands)grensoverschrijdende criminele (drugs)organisaties. Om het (grensoverschrijdend) ronselen en uitbuiten van jongeren tegen te gaan, vergroten het OM en de partners de bewustwording van de problematiek. Omdat misdaad niet mag lonen, zoekt het OM proactief naar (innovatieve) manieren om crimineel vermogen te traceren om vervolgens beslag te leggen. Bij jongeren kan bijvoorbeeld gedacht aan inbeslagname van dure (merk)kleding of sieraden. Ook verkennen we met partners alternatieve afdoeningen om de keten te ontlasten.
  
  

• Bevorderen van de (netwerk)samenwerking
  
  Door middel van casusreflectie en het delen en ontwikkelen van kennis, best practices, ervaringen en werkwijzen op lokaal, provinciaal, landelijk én Euregionaal niveau (België/Duitsland) probeert het OM een duurzame, versterkte én effectieve (keten)samenwerking te bevorderen. Hiervoor worden periodiek afzonderlijke bijeenkomsten gepland met de gezagspartners, enkele Limburgse gemeenten waaronder Sittard Geleen en de Duitse en Belgische autoriteiten. Het OM streeft daarnaast naar een nauwere samenwerking met scholen en verbindt zich aan VIOS samenwerkingsverbanden. Door een betere informatie uitwisseling & samenwerking te realiseren zijn we beter in staat om interventies en (beleids)maatregelen op elkaar af te stemmen.
  
  

• Randvoorwaarden
  
  Om structureel een bijdrage te kunnen leveren aan het programma, heeft het OM Limburg extra medewerkers geworven die bovengenoemde werkzaamheden kunnen verrichten.  

Het Openbaar Ministerie (OM) Limburg is als gezagspartner verbonden aan het programma Preventie met Gezag.
Zij draagt vanuit haar kerntaak (opsporing en vervolging van strafbare feiten) bij aan de aanpak in Sittard-Geleen.

Deze bijdrage bestaat uit vier hoofdlijnen:

• Versterking van de justitiële wijkfunctie;

• Versterking van de strafrechtelijke aanpak van de georganiseerde (drugs)criminaliteit;

• Versterking van de financiële aanpak van de georganiseerde (drugs)criminaliteit;

• (Lands)Grensoverschrijdende aanpak van de georganiseerde (drugs)criminaliteit.

Onderlinge afstemming binnen én tussen de programmalijnen is van belang om samen op essentiële momenten af te stemmen en zo de juiste acties uit te voeren.

Niet alle interventies starten op hetzelfde moment. Sommige interventies hebben bijvoorbeeld een uitgebreidere voorbereidingstijd nodig, of starten vanwege andere ontwikkelingen op een later moment. In onderstaand overzicht is te zien wat de beoogde totaalplanning is van de gemeentelijke interventies, in volgorde van de verwachte startmaand.

Openbaar ministerie

Gemeente

Gemeente, politie en Openbaar Ministerie werken nauw samen om de doelen van Preventie met Gezag te bereiken. Onderstaande afbeelding vat samen wat we gaan doen en wanneer we dit gaan doen. Iedere inspanning wordt vervolgens verder uitgelegd.

De gemeente staat aan de lat voor de preventieve interventies binnen het programma Preventie met Gezag.
De volgende interventies worden ingezet: