Leren

Samen leren is een belangrijk onderdeel van het programma Preventie met Gezag Sittard-Geleen. Het is belangrijk om met elkaar te blijven nadenken over wat we doen. Doen we de juiste dingen? Draagt dat wat we doen nog voldoende bij aan de gestelde doelen? Moeten we bijsturen of zelfs interventies afschalen of stoppen? Door met elkaar in gesprek te gaan over wat we doen en waarom we dat doen, leren we van elkaar en houden we elkaar scherp. Hiervoor organiseren we lokale lerende netwerkbijeenkomsten.

Netwerkbijeenkomst 15 mei | Preventie met Gezag Sittard-Geleen 
Op 15 mei heeft de eerste netwerkbijeenkomst Preventie met Gezag Sittard-Geleen plaatsgevonden. Meer dan 100 professionals uit verschillende organisaties hebben deelgenomen. Na een welkomstwoord door de burgemeester hebben zij op een dynamische, inspirerende manier met elkaar kennis gemaakt. Gedurende de dag konden de deelnemers meer leren over verschillende interventies binnen het programma. Ook zijn zij geïnspireerd door keynote spreker Ido Weijers, hoogleraar jeugdrechtspleging en jeugdbescherming. In de middag waren verschillende workshops te volgen, die allen een link hebben met een onderwerp uit het programma Preventie met Gezag. Daarbij is met nagenoeg alle aanwezige organisaties gespard over welke kansen en mogelijkheden we nog zien binnen het programma. Deze inzichten gaan we inzetten binnen het huidig programma, ofwel worden ter inspiratie meegenomen voor de nieuwe aanvraagperiode Preventie met Gezag (juni 2026 – december 2029). 

Verbinden

Samenwerken begint met elkaar kennen. Het is belangrijk dat je weet wie je partners zijn. Elkaar ontmoeten en verbinding met elkaar maken, stimuleert dat je makkelijker de telefoon pakt om vragen te stellen of kennis uit te wisselen. Daarom organiseren we periodiek bijeenkomsten waarin netwerkpartners met elkaar in contact komen en op een informele manier kunnen netwerken. Het gaat daarbij niet alleen om netwerkpartners die worden ingezet vanuit preventieve middelen voor Preventie met Gezag (interventies), maar ook om andere netwerkpartners zoals bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming, volwassenreclassering, rechtspraak. Zij ontvangen hun extra financiering niet via de gemeente, maar zijn wel belangrijke partners in het voorkomen, signaleren en aanpakken van jeugdcriminaliteit. Door netwerkbijeenkomsten te organiseren weet men elkaar beter en eerder te vinden. Dit draagt bij aan het behalen van de doelstellingen van het programma Preventie met Gezag Sittard-Geleen. 

Naast verbinding binnen de gemeente Sittard-Geleen wordt ook verbinding gezocht met andere ‘Preventie met Gezag gemeenten’ binnen en buiten Limburg. Binnen de provincie Limburg zijn naast de gemeente Sittard-Geleen ook de gemeenten Maastricht, Heerlen en Venlo aan de slag met het programma Preventie met Gezag. Daarnaast hebben verkennende gesprekken tussen gemeentes binnen de Westelijke Mijnstreek - gemeenten Beek en Stein – plaatsgevonden. Er is afgestemd in welke mate samenwerking rondom het voorkomen, signaleren en aanpakken van jeugdcriminaliteit gewenst is. Jeugdcriminaliteit beperkt zich namelijk niet tot gemeentegrenzen en ook de samenwerking tussen netwerkpartners overstijgt de gemeentegrenzen. 

• Afstemming andere PmG-gemeenten

Periodiek wordt op verschillende niveaus afstemming gezocht tussen PmG-gemeenten. Er zijn momenteel 27 gemeenten aan de slag met het programma Preventie met Gezag. Sittard-Geleen sluit aan bij de landelijke programmamanagersoverleggen en bij landelijk lerend netwerkoverleggen. Daarnaast wordt ook binnen Limburg periodiek overleg gevoerd tussen de verschillende PmG-gemeenten. Op interventieniveau wordt onderzocht of gemeenten samen kunnen optrekken of dat werkwijzen op elkaar afgestemd kunnen worden. Dit laatste vergemakkelijkt de aansluiting van regionale of provinciale partners bij de werkwijze van de gemeente. Tot slot wordt nauw samengewerkt met de Limburgse PmG-gemeenten en de justitiepartners om tot een gezamenlijke provinciale werkagenda te komen, zodat de samenwerking kan worden verstevigd. 

• Afstemming RIEC

Sinds 2024 vindt structureel overleg plaats tussen het RIEC, de vier Limburgse PmG-gemeenten, politie en het Openbaar Ministerie over de kaders van de rol en taken van het RIEC Limburg op het thema jeugdige ondermijning. Aanleiding hiervoor is een noodzakelijke heroriëntatie door de komst van verschillende initiatieven en ontwikkelingen op het thema, zoals de start van Preventie met Gezag binnen de gemeente Limburg.   

Aanjagen

Vanuit het kernteam Preventie met Gezag wordt aangehaakt op relevante ontwikkelingen. Wanneer nodig kunnen de programmaregisseur en de programmamedewerker een aanjaagfunctie vervullen in het verbinden van netwerkpartners rondom bepaalde thema’s/knelpunten die te maken hebben met het voorkomen, signaleren en/of aanpakken van jeugdcriminaliteit. Het eigenaarschap blijft liggen bij de betrokken partijen.

Sinds interventies/inspanningen van start zijn, komen er thema’s aan het licht die extra aandacht vragen vanuit het programma Preventie met Gezag Sittard-Geleen. Per onderwerp wordt bekeken welke aanjagende/faciliterende rol het kernteam hierin kan vervullen. Preventie met Gezag Sittard-Geleen is aangehaakt op de volgende ontwikkelingen: 

• Samenwerking rondom leerplicht

Vanuit de verschillende ketenpartners zijn signalen naar voren gekomen over het verloop van en de samenwerking en afstemming rondom het proces van het Leerplicht Casus Overleg (LPCO). Dit betreft de keuze voor en het vervolg op een strafrechtelijke of civielrechtelijke procedure en de inzet van de beschermingstafel. In juli 2024 is vanuit Preventie met Gezag een oriënterend overleg georganiseerd vanwege de relatie tussen schoolverzuim en (risico op) jeugdcriminaliteit. Aan de overlegtafel zaten het Openbaar Ministerie, de Raad voor de Kinderbescherming, team Leren en Jongeren (die uitvoering geeft aan de Leerplichtwet 1969) en het kernteam Preventie met Gezag.  

Ook op dit moment wordt dit thema voortgezet, waarbij ook gecertificeerde instellingen en team jeugd van de gemeente Sittard-Geleen aansluiten. Vanuit Preventie met Gezag wordt dit overleg gefaciliteerd/aangejaagd. 

• Aanpak Veilig In en Om Scholen (VIOS)

VIOS is ontstaan vanuit de behoefte van middelbare scholen om risicojongeren beter te begeleiden. Medewerkers van scholen zagen jongeren in toenemende mate geconfronteerd worden met ondermijnende criminaliteit. Wanneer we zulke leerlingen uit het oog verliezen, is de kans groot dat ze door criminele activiteiten niet meer naar school komen. Diverse scholen in Sittard-Geleen geven aan behoefte te hebben aan ondersteuning en handelingsperspectief omtrent deze problematiek. Daarom zijn de gemeente, scholen en ketenpartners, onder de vlag van Preventie met Gezag, in augustus 2024 gestart met de implementatie van de VIOS aanpak. Dit vindt als eerste plaats bij het Graaf Huyn College en het DaCapo College. De beleidsmedewerker die verantwoordelijk is voor VIOS, wordt van september tot en met december 2024 ondersteund door Stichting Aanpak Straat en Schoolveiligheid (SASS). Deze stichting heeft veel ervaring met de implementatie van de VIOS aanpak bij scholen in verschillende gemeenten. Binnen de VIOS aanpak vindt nauwe samenwerking plaats tussen vertegenwoordigers vanuit onder andere school, politie, jongerenwerk, jeugdboa's en leerrecht. Samen bespreken en wegen zij signalen, trends en ontwikkelingen, en handelen zij naar plan. Door het ophalen van actuele thema's kan er ook advies worden gegeven over het inzetten van voorlichting en scholing. Dit vergroot de kennis en vaardigheden van leerlingen, opvoeders en medewerkers van school. Daarnaast wordt met de betrokken scholen een (actueel) schoolveiligheidsplan opgesteld en worden afspraken gemaakt over de uitvoering en borging ervan. Met de VIOS aanpak verbeteren we het handelingsperspectief van professionals en voorkomen we dat jongeren afglijden richting ondermijnende criminaliteit. Vanuit Preventie met Gezag worden de ontwikkelingen omtrent de implementatie van VIOS het komend jaar gevolgd en ondersteund. Daarnaast wordt de samenhang met andere interventies benadrukt en geborgd, zoals het Jeugd Preventie Platform, De Preventieve Leerkracht of de extra inzet van jongerenwerk en jeugdBOA’s.

• Versteviging samenwerking met ‘online’ partners nieuwe bullet 

Verschillende professionals binnen Preventie met Gezag interveniëren in de online leefwereld van jongeren. Zo is het jongerenwerk zichtbaar online aanwezig en heeft een grote signalerende rol. In 2025 zijn binnen Sittard-Geleen digitale wijkagenten gestart. De gemeente zet in op bewustwording en vergroten van (online) weerbaarheid, bijvoorbeeld door middel van campagnes. Om ervoor te zorgen dat de verschillende ketenpartners elkaar versterken, van elkaars kennis gebruik maken én met elkaar samenwerken als een casus dit vraagt, zijn er vanuit Preventie met Gezag gezamenlijke brainstormsessies geïnitieerd. Hierin is gezamenlijk nagedacht over thema’s die eenieder belangrijk vindt en waar nog winst te behalen is. Drie hoofdthema’s die hieruit naar voren kwamen, zijn preventieve inzet ter versterking van de weerbaarheid, informatiedeling en deskundigheidsbevordering. Hierop volgend zijn gezamenlijke acties opgesteld, waar in de loop van 2025 vervolg aan wordt gegeven. Als voorbeeld wordt er een routekaart voor signalen ontwikkeld, zodat partners weten wat ze bij wie kunnen melden in geval van zorgen over online signalen. Ook wordt onderzoek gedaan naar campagnes die de weerbaarheid van jongeren en/of hun verzorgers vergroten. Na de zomer van 2025 wordt een vervolgsessie met de betreffende professionals gepland. 

Inspireren

Het is goed om op de hoogte te blijven van hetgeen er speelt rondom het voorkomen, signaleren en aanpakken van jeugdcriminaliteit. Er wordt elk jaar minimaal één inspiratiebijeenkomst georganiseerd. Hier worden inspirerende verhalen gedeeld met netwerkpartners en betrokkenen. Dit scherpt onze gezamenlijke doelstelling aan en het levert nieuwe ideeën om het werk uit te voeren.

• Inspiratiesessie

Op 10 oktober 2024 vond de inspiratiemiddag “Eén nest, twee werelden” plaats, georganiseerd vanuit het programma Preventie met Gezag Sittard-Geleen. In het Toon Hermans Theater mochten we maar liefst 85 gasten ontvangen, waaronder vele collega’s en gasten vanuit diverse organisaties, waaronder politie, OM, jongerenwerk, scholen, Halt en het RIEC. Na een welkomstwoord door wethouder Ivo Tillie, werden de aanwezigen meegezogen in het levensverhaal van twee broers. Ondanks eenzelfde opvoeding en woonplek, maakten zij verschillende levenskeuzes. Waar de ene broer zich richtte op een carrière in de hulpverlening, koos de ander voor een carrière in de criminaliteit. Het verhaal toonde naast de verleiding vooral ook de keerzijde van het snelle geld én de ontberingen van uiteindelijk beide broers om de wereld van de criminaliteit vaarwel te zeggen en een nieuw en duurzaam leven op te bouwen. Daarnaast deelden de broers hun visie op het aansluiten bij jongeren die (dreigen tot) afglijden, de straatcultuur en de online leefwereld.

Het is belangrijk om samen kritisch te blijven kijken naar wat we doen. Wat kunnen we van elkaar leren? Waar kunnen we beter samenwerken? Welke goede voorbeelden uit het land kunnen we gebruiken en voor welke slechte voorbeelden willen wij ons behoeden? Draagt wat wij doen nog bij aan de gestelde doelen? Hier hoort bij dat we ook keuzes moeten durven maken. Zo kunnen we bijsturen of zelfs stoppen met interventies. 

Het programma Preventie met Gezag Sittard-Geleen loopt tot juni 2026. Tijdens deze periode organiseren we bijeenkomsten om samen te inspireren, verbinden en leren.