Buitenaanzicht van de PI in Sittard

De jeugd is de toekomst! Daarom willen we samen met partners zorgen dat de jeugd in Sittard-Geleen kansen heeft en krijgt. Dat is niet altijd vanzelfsprekend. Sommige jongeren wonen bijvoorbeeld in buurten die onder druk staan en komen sneller in aanraking met verleidingen. Of worden in hun ontwikkeling belemmerd door bijvoorbeeld schulden, opvoeding of achterstand op school. Met het programma Preventie met Gezag werken we in onze gemeente aan het voorkomen dat jongeren in de criminaliteit terechtkomen. Mochten jongeren dreigen af te glijden, dan willen wij dit eerder signaleren en helpen. Jongeren die toch in de criminaliteit terechtkomen, willen we een ander perspectief bieden en zorgen dat ze niet in herhaling vallen. Dit doen we samen met onze partners omdat we vinden dat een krachtige samenwerking de sleutel is tot succes. Hoe we dit gaan doen en met welke projecten, staat in het uitvoeringsplan Preventie met Gezag. 

Als gemeente willen we dat er voor iedereen een menswaardig thuis is. Ook voor mensen die niet gemakkelijk in de maatschappij kunnen wonen. Deze kleine groep mensen veroorzaakt op verschillende plekken in de gemeente veel overlast. Daar hebben zij zelf en de omgeving veel last van. Een passende woonvorm voor zorgbehoevenden met een veiligheidsrisico helpt de overlast te verminderen. Dit biedt mensen ook een stabiel thuis. Een potentiële locatie wordt in de komende periode beoordeeld. Dat doen we op basis van (veiligheids)eisen en andere opgaven die we als gemeente hebben op het gebied van wonen.  

Stadhuis in Sittard in oranje verlichting tijdens de campagne Orange the World

Ex-gedetineerden verdienen een tweede kans, maar met de juiste voorwaarden. Ongeveer 47% van de gedetineerden recidiveert binnen 2 jaar na vrijlating. Daarom willen we lokaal de re-integratie van ex-gedetineerden verbeteren en de recidivekans kleiner maken. Dit doen we door sluitend beleid op te stellen. In de tussentijd werken we samen met partners om gedetineerden die vrij komen zo goed als mogelijk terug te laten keren in de samenleving.  

We willen slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties, zoals huiselijk geweld en kindermishandeling, zo vroeg en goed mogelijk in beeld krijgen. Dit om geweld zo snel mogelijk te stoppen en erger te voorkomen. Hiervoor werken we samen met partners uit het maatschappelijk, zorg en veiligheidsdomein. De afgelopen periode hebben we deelgenomen aan de landelijke campagnes Orange the World en de Week tegen de Kindermishandling. Ook hebben we op scholen lessen gegeven over geweld in afhankelijkheidsrelaties. In de Regiovisie 2031 ‘Samen sterk, iedereen veilig’ en uitvoeringsagenda staan lokale acties op het gebied van bewustzijn, signaleren en het verbeteren van samenwerking. De komende periode voeren we deze acties uit.  

Het dreigingsniveau is eind 2023 verhoogd van 3 naar 4. Dit betekent dat er landelijk, maar ook lokaal sprake is van een substantiële dreiging. Net als de afgelopen periode werken we samen met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid constant aan preventie. Zo organiseert Partners in Welzijn bijvoorbeeld activiteiten voor jongeren om te voorkomen dat ze radicaliseren. Daarnaast worden signalen besproken met de politie, het Openbaar Ministerie en het Zorg- en Veiligheidshuis om interventies te plegen. In 2025 werken we aan lokaal beleid over radicalisering.  

In dit hoofdstuk laten we zien wat we doen op het gebied van zorg en veiligheid. 

In de kadernota staan onze doelen beschreven. Hieronder staan de acties die we uitvoeren om die doelen te halen.  

Bij mensenhandel gaat het om uitbuiting zoals seksuele uitbuiting of arbeidsuitbuiting. Ook criminele uitbuiting valt onder mensenhandel, bijvoorbeeld ouders die hun kinderen strafbare feiten laten plegen. Gemeenten hebben een belangrijke rol in het creëren van bewustzijn en het melden van signalen die op mensenhandel duiden. Ook zijn gemeenten verantwoordelijk voor de opvang en hulpverlening aan slachtoffers van mensenhandel. Net als voorgaande jaren blijven we ons inzetten op dit thema door bij prostitutie controles ook oog te hebben voor de zorg, de zorg van slachtoffers te coördineren en in te zetten op bewustwording en signaleren.     

Lokaal willen we direct impact maken voor inwoners die hulp of zorgbehoevend zijn, maar die ook een veiligheidsrisico voor zichzelf of de omgeving vormen. Dit doen we door te streven naar goede samenwerking met en tussen verschillende partners. Op de volgende thema’s zetten we ons in: 

Schoolgaande jeugd

Het is niet makkelijk om zorg en veiligheid samen te brengen in één aanpak. Daarom zorgen we bij verschillende thema’s voor samenwerking tussen allerlei partners. Deze partners zijn bijvoorbeeld de politie, het Openbaar Ministerie, Veilig Thuis, instellingen voor de geestelijke gezondheidszorg, Reclasseringsorganisaties en de Dienst Justitiële Inrichtingen. Via die samenwerking willen we sneller en gerichter kunnen ingrijpen. Zo proberen we onveiligheid voor de persoon te voorkomen en te stoppen. Maar ook de overlast en onveiligheid voor de omgeving op te lossen.

We werken samen op lokaal niveau en regionaal niveau. Lokaal niveau is onze gemeente en in sommige gevallen de Westelijke Mijnstreek. Sittard-Geleen is dan de centrumgemeente. Regionaal niveau is Zuid-Limburg. In het bijzonder richten we ons op de jeugd. Dat doen we via het programma Preventie met Gezag.

Hieronder laten we onze activiteiten zien: 

• Preventie met gezag

• Lokale samenwerking

• Regionale samenwerking 

Persoonlijke en daarmee vaak samenhangende maatschappelijke problemen, vragen om een aanpak vanuit zowel zorg als veiligheid. Denk bijvoorbeeld aan personen met verward gedrag, huiselijk geweld of kindermishandeling. Maar ook jongeren die terechtkomen in de criminaliteit, radicalisering en ex-gedetineerden die opnieuw misdaden plegen. 

 Bij zorg en veiligheid kunnen daderschap en slachtofferschap door elkaar lopen. Dit betekent dat personen slachtoffer kunnen zijn van misbruik en criminaliteit. Maar dat zij tegelijkertijd voor overlast en veiligheidsproblemen zorgen. We pakken dit aan door zorg en veiligheid samen te brengen in één aanpak

Verward persoon op straat

In 2020 zijn twee nieuwe wetten in werking getreden. Het betreft de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en de Wet zorg en dwang (Wzd). De Wvggz regelt de rechten van mensen met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening. En de Wzd regelt de rechten bij onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname van mensen met een verstandelijke beperking en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie). De gemeente heeft in deze wetten een rol gekregen in het onderzoeken van signalen van inwoners, die zich met zorgen melden bij de gemeente. Het Zorg- en Veiligheidshuis vervult die rol voor de gemeenten binnen de Westelijke Mijnstreek.  

We hebben een ‘Verbindingspunt Informatie en Advies (VIA) Zorg & Veiligheid’. Dit verbindingspunt brengt informatie van organisaties in de zorg en veiligheid over personen met verward gedrag bij elkaar. Het bij elkaar brengen van die informatie, zorgt voor een completer beeld van deze persoon. Het VIA draagt deze informatie over naar de juiste organisatie, zodat die de persoon op een (meer) passende manier kan ondersteunen of helpen.

Bijeenkomst met de staatssecretaris voor Jeugd en Preventie over het calamiteitenonderzoek Donny M.

De gemeente is opdrachtgever van het Zorg- en Veiligheidshuis. Het Zorg- en Veiligheidshuis is een netwerk van gemeente, zorg- en justitiepartners. Het is de plek waar gemeenten en organisaties van zorg en veiligheid samenwerken onder één dak. Het Zorg- en Veiligheidshuis heeft als doel te komen tot een succesvolle aanpak bij multicomplexe problematiek op het snijvlak van zorg en veiligheid. Denk hierbij aan multiprobleem gezinnen, criminaliteit en ernstige overlast. Het Zorg- en Veiligheidshuis voert de regie om ervoor te zorgen dat de samenwerkende organisaties gezamenlijk tot een plan komen. Dit plan dient om de openbare orde te herstellen en voor een aanbod op maat van veiligheidsmaatregelen, hulpverlening en/of zorg.   

Soms kunnen we problemen of ontwikkelingen alleen via samenwerking in de regio oppakken. Bijvoorbeeld de verbeterpunten die door Toezicht Sociaal Domein zijn gedaan in het onderzoek naar de zorg en ondersteuning aan Donny M. Hiervoor werken we samen met alle gemeenten en partners in Zuid-Limburg. Dat doen we onder meer via de Commissie Zorg & Veiligheid. De komende periode dragen we bij aan de volgende activiteiten op het snijvlak zorg en veiligheid: 

• Zuid-Limburgs AVE-model: dit model zorgt ervoor dat we samen met alle partners en gemeenten in Zuid-Limburg één uniforme werkwijze hebben in het op- en afschalen van casuïstiek om te voorkomen dat problemen escaleren. We ontwikkelen dit model en zorgen voor implementatie in onze gemeente.  

• Crisisinterventieteam: de ontwikkeling van een 24/7-aanpak om mensen met onbegrepen en verward gedrag te ondersteunen, ook buiten kantoortijden. 

• Re-integratie van ex-gedetineerden: we zijn in 2023 gestart met het werken aan een aanpak waarbij iedere gedetineerde passende zorg en ondersteuning ontvangt om een goede terugkeer te maken in de samenleving. Daarbij wordt ook gekeken naar de veiligheidsrisico’s. We ronden de aanpak in de komende periode af. 

• Geweld in Afhankelijkheidsrelaties: in 2024 is de Regiovisie 2031 ‘Samen sterk, iedereen veilig’ en een uitvoeringsagenda vastgesteld. Daarin staan onder meer acties op het gebied van bewustzijn, signaleren en het verbeteren van samenwerking. We voeren deze acties uit.